खोडदला पुष्परंगांची मुक्तहस्ते उधळण!
किल्ले नारायणगड : नैसर्गिक सौंदर्याचा अनोखा नजराणा
क्लोरोफायटम भारुचे कुली ही वनस्पती कशी ओळखावी तर साधारणपणे जूनमध्ये पहिल्या पावसावर ही वनस्पती उगवून येते, जमिनीपासूनची उंची साधारणपणे दोन ते तीन फूट असते. बागेतील लिलीप्रमाणे पाने जमिनीतून वर येतात. याच पानांच्या गुच्छातून फुलांची दांडी निघते आणि त्यावर जुलै-ऑगस्ट महिन्यात फुले लागतात.
￭ एका झाडाला साधारणपणे २0-३0 फुले लागतात. फुलांचा रंग पांढरा आणि फुले शक्यतो जमिनीकडे झुकलेली असतात. प्रत्येक फुलाला सहा पाकळ्या आणि प्रत्येक पाकळीच्या टोकावर खाकी किंवा चॉकलेटी रेष असते. जमिनीमधे याला कंद येतात. हे कंद औषधी असतात. अशोक खरात ￭ खोडद
हिरवा शालू परिधान केलेल्या निसर्गात आता विविध रंगांची मुक्तहस्ते उधळण होताना दिसू लागली आहे. नैसर्गिक सौंदर्याचा अनोखा नजराणा किल्ले नारायणगड मात्र सध्या विविध रंगांच्या वेगवेगळ्या फुलांनी बहरून गेल्याने निसर्गाची नवलाई दिसून येत आहे. ही सप्तरंगी पुष्पदुलई पाहण्यासाठी पर्यटक व अभ्यासक नारायणगडाकडे आकर्षित होऊ लागले आहेत.
जुन्नर तालुक्यातील नारायणगड किल्ल्यावर सध्या 'दुर्गप्रेमी-निसर्गमित्र' या व्हॉट्स अँप ग्रुपने शिवाजी ट्रेल या संस्थेच्या मार्गदर्शनाखाली दुर्गसंवर्धनाचे काम सुरू केले आहे. याच कार्याचा एक भाग म्हणून वृक्षवल्ली सुभा या विभागामार्फत किल्ल्यावरील दुर्मिळ आणि किल्ल्यांवरील वनस्पतींची माहिती संकलनाचे कामही सुरू करण्यात आले आहे.
खोडदचे सुपुत्र वनस्पती अभ्यासक तसेच नारायणगड वृक्षवल्ली सुभाचे उपाध्यक्ष राजकुमार डोंगरे हे नारायणगडावरील पुष्पवनस्पती, औषधी वनस्पती व दुर्मिळ वनस्पतींची माहिती संकलित करण्याचे काम करत आहेत.
किल्ले नारायणगडावरील जून ते ऑगस्ट या तीन महिन्यांत किल्ल्यावर आढळणार्या वनस्पतींचे छायाचित्रण करण्यात आले. यामध्ये भुईचक्र, वर्षाराणी, नभाळी, गवती तिळवण, छोटा कल्पा, झिनिया, सांगखी, खटखट, बंबाखू, काळमाशी, लहान जास्वंद, पिवळा आग्या, पांढरा आग्या, रानजाई, बानवेल, रुलिया, सिसवंड, पिवळी तिळवण, पाषाणभेदी, पानकुसुम, जांभळी पुनर्णवा इत्यादी पावसाळी रानफुले आढळली आहेत.
यामध्ये सह्याद्रीतील क्लोरोफायटम भारूचे नावाची दुर्मिळ वनस्पती नोंदवली गेली आहे. याच कुळातील कुली नावाचे रानफूलदेखील नारायणगडावर पाहायला मिळाले.
क्लोरोफायटम भारूचे वनस्पती ही सध्या सह्याद्रीमध्ये नामशेष होण्याच्या मार्गाने वाटचाल करत आहे. आपल्या सर्वांनाच या वनस्पतीच्या संवर्धनासाठी पुढाकार घेण्याची गरज आहे.
किल्ले नारायणगड : नैसर्गिक सौंदर्याचा अनोखा नजराणा
क्लोरोफायटम भारुचे कुली ही वनस्पती कशी ओळखावी तर साधारणपणे जूनमध्ये पहिल्या पावसावर ही वनस्पती उगवून येते, जमिनीपासूनची उंची साधारणपणे दोन ते तीन फूट असते. बागेतील लिलीप्रमाणे पाने जमिनीतून वर येतात. याच पानांच्या गुच्छातून फुलांची दांडी निघते आणि त्यावर जुलै-ऑगस्ट महिन्यात फुले लागतात.
￭ एका झाडाला साधारणपणे २0-३0 फुले लागतात. फुलांचा रंग पांढरा आणि फुले शक्यतो जमिनीकडे झुकलेली असतात. प्रत्येक फुलाला सहा पाकळ्या आणि प्रत्येक पाकळीच्या टोकावर खाकी किंवा चॉकलेटी रेष असते. जमिनीमधे याला कंद येतात. हे कंद औषधी असतात. अशोक खरात ￭ खोडद
हिरवा शालू परिधान केलेल्या निसर्गात आता विविध रंगांची मुक्तहस्ते उधळण होताना दिसू लागली आहे. नैसर्गिक सौंदर्याचा अनोखा नजराणा किल्ले नारायणगड मात्र सध्या विविध रंगांच्या वेगवेगळ्या फुलांनी बहरून गेल्याने निसर्गाची नवलाई दिसून येत आहे. ही सप्तरंगी पुष्पदुलई पाहण्यासाठी पर्यटक व अभ्यासक नारायणगडाकडे आकर्षित होऊ लागले आहेत.
जुन्नर तालुक्यातील नारायणगड किल्ल्यावर सध्या 'दुर्गप्रेमी-निसर्गमित्र' या व्हॉट्स अँप ग्रुपने शिवाजी ट्रेल या संस्थेच्या मार्गदर्शनाखाली दुर्गसंवर्धनाचे काम सुरू केले आहे. याच कार्याचा एक भाग म्हणून वृक्षवल्ली सुभा या विभागामार्फत किल्ल्यावरील दुर्मिळ आणि किल्ल्यांवरील वनस्पतींची माहिती संकलनाचे कामही सुरू करण्यात आले आहे.
खोडदचे सुपुत्र वनस्पती अभ्यासक तसेच नारायणगड वृक्षवल्ली सुभाचे उपाध्यक्ष राजकुमार डोंगरे हे नारायणगडावरील पुष्पवनस्पती, औषधी वनस्पती व दुर्मिळ वनस्पतींची माहिती संकलित करण्याचे काम करत आहेत.
किल्ले नारायणगडावरील जून ते ऑगस्ट या तीन महिन्यांत किल्ल्यावर आढळणार्या वनस्पतींचे छायाचित्रण करण्यात आले. यामध्ये भुईचक्र, वर्षाराणी, नभाळी, गवती तिळवण, छोटा कल्पा, झिनिया, सांगखी, खटखट, बंबाखू, काळमाशी, लहान जास्वंद, पिवळा आग्या, पांढरा आग्या, रानजाई, बानवेल, रुलिया, सिसवंड, पिवळी तिळवण, पाषाणभेदी, पानकुसुम, जांभळी पुनर्णवा इत्यादी पावसाळी रानफुले आढळली आहेत.
यामध्ये सह्याद्रीतील क्लोरोफायटम भारूचे नावाची दुर्मिळ वनस्पती नोंदवली गेली आहे. याच कुळातील कुली नावाचे रानफूलदेखील नारायणगडावर पाहायला मिळाले.
क्लोरोफायटम भारूचे वनस्पती ही सध्या सह्याद्रीमध्ये नामशेष होण्याच्या मार्गाने वाटचाल करत आहे. आपल्या सर्वांनाच या वनस्पतीच्या संवर्धनासाठी पुढाकार घेण्याची गरज आहे.
No comments:
Post a Comment